Als een inwoner, bedrijf of instelling zich niet kan vinden in een besluit van een bestuursorgaan (het college, de burgemeester of de gemeenteraad), dan bestaat de mogelijkheid om een bezwaarschrift in te dienen. De bezwaarprocedure is geregeld in de Algemene wet bestuursrecht (Awb).
Bezwaarschriftencommissie
De gemeente Gorinchem maakt bij de behandeling van bezwaarschriften in de meeste gevallen gebruik van een bezwaarschriftencommissie. Dit is een adviescommissie zoals bedoeld in artikel 7:13 van de Awb.
De commissie is onafhankelijk en bestaat uit externe leden, die niet in dienst zijn van de gemeente. De werkwijze bij de bezwaarprocedure is beschreven in de Awb en de Verordening voor de behandeling van bezwaarschriften gemeente Gorinchem 2024.
De commissie geeft advies. Het bestuursorgaan beslist uiteindelijk op het ingediende bezwaarschrift. Bij een heroverweging van het besluit kunnen eventueel gemaakte fouten worden hersteld. Tijdens de bezwaarprocedure kan het bestuursorgaan het primaire besluit volledig heroverwegen.
De commissie is niet bevoegd te adviseren over bezwaarschriften die zijn ingediend tegen besluiten inzake de Wet waardering onroerende zaken, de socialezekerheidswetten, de Jeugdwet en personele aangelegenheden.
In dit jaarverslag brengt de commissie verslag uit over de behandeling van de bezwaarschriften in 2024. Daarbij wordt een aantal cijfers gepresenteerd over het aantal ontvangen bezwaarschriften, de gevolgde procedure en de wijze van afhandeling. Daarnaast is in het verslag informatie opgenomen over de bezwaarprocedure. Ook worden conclusies en verbeterpunten aangegeven.
Werkwijze commissie
Het secretariaat van de commissie bekijkt met het bestuursorgaan of het bezwaarschrift op informele wijze kan worden opgelost. Soms is een uitleg over het genomen besluit voldoende. Het kan ook zijn dat er een nader onderzoek plaatsvindt naar de feiten en omstandigheden. Dit kan leiden tot een ander besluit. Bij een informeel gesprek wordt de behandeling van het bezwaarschrift aangehouden.
Als de bezwaren blijven bestaan en er geen passende oplossing mogelijk is, wordt de formele bezwaarprocedure gestart. De commissie nodigt de bezwaarmaker dan uit voor een hoorzitting om het bezwaar mondeling toe te lichten. Er kunnen ook andere personen zijn die een belang hebben bij het bestreden besluit. Zij worden ook uitgenodigd voor de hoorzitting en mogen reageren op het ingediende bezwaar. Het bestuursorgaan maakt ter voorbereiding op de hoorzitting een schriftelijke reactie, waarin zij het besluit nogmaals uitlegt en ingaat op de punten uit het bezwaarschrift.
De hoorzittingen zijn in de meeste gevallen openbaar en voor iedereen toegankelijk. Van elke hoorzitting wordt een verslag gemaakt. Na de hoorzitting vergadert de commissie over de zaak. Vervolgens wordt het advies uitgewerkt en samen met het verslag aan het bestuursorgaan aangeboden. Het bestuursorgaan neemt daarna een besluit op het bezwaar.
Het advies van de commissie is niet bindend. Als het bestuursorgaan van het advies wil afwijken, moet dit wel goed gemotiveerd worden. De bezwaarmaker en eventuele andere belanghebbenden ontvangen bij het besluit op bezwaar een kopie van het advies en verslag van de commissie.
Ambtelijk horen
Op het moment dat een bezwaarschrift formeel moet worden behandeld, kan het horen en adviseren in bepaalde gevallen plaatsvinden door ambtelijk hoorders in plaats van door de externe commissie. Deze ambtelijk hoorders zijn niet eerder bij de besluitvorming betrokken.
Om te bepalen welke soort zaken geschikt zijn voor het toepassen van ambtelijk horen, heeft het college categorieën aangewezen. Te denken valt aan de bezwaarzaken over de besluiten tot spoedeisende bestuursdwang en kostenverhaal van reinigingsdienst Waardlanden vanwege het onjuist aanbieden van huisafval, of het wegslepen van auto’s.
Doordat de commissie deze bezwaren niet behandelt tijdens de maandelijkse hoorzitting, kunnen bezwaarmakers op ieder gewenst moment worden uitgenodigd voor een hoorgesprek met de ambtelijk hoorders en de vertegenwoordiger van het college. Dit zorgt voor een kortere en laagdrempeligere procedure.
In geval van twijfel vindt er overleg plaats met de voorzitter van de commissie over het al dan niet toepassen van ambtelijk horen.
Kijk voor meer informatie over de bezwaarprocedure ook eens op de pagina Bezwaar en beroep.
Samenstelling van de commissie in 2024
Commissieleden
- De heer ir. M. Houtman (voorzitter);
- De heer mr. A.R. Krijgsman;
- Mevrouw H. van Houwelingen MSc;
- Mevrouw mr. A.L. de Gier;
- De heer mr. C.R. Vink;
- De heer Y. Assad.
Secretariaat van de commissie
- Mevrouw V.J. Wuijten (secretaris);
- Mevrouw L. Kooij (administratief medewerkster);
- Mevrouw J. Arslan (plaatsvervangend secretaris);
- Mevrouw C. van Buren (plaatsvervangend secretaris).
Aantal ontvangen bezwaarschriften
- In 2024 zijn er in totaal 173 bezwaarschriften ingediend, gericht tegen 151 verschillende besluiten. De commissie ziet wederom een stijging in het aantal ontvangen bezwaren.
- Vanaf oktober 2024 is gestart met het ambtelijk horen bij bepaalde bezwaarzaken. De ambtelijk hoorders hebben 22 van de 173 bezwaren behandeld.
- De commissie is in 2024 in totaal 15 keer bijeen geweest voor een hoorzitting.
- De hoorzittingen vonden in principe fysiek op het stadhuis plaats, maar indien gewenst konden partijen digitaal deelnemen of afzien van een hoorzitting.
Onderwerpen ingediende bezwaarschriften
De bezwaarschriften in 2023 en 2024 per onderwerp/wet:
| Soort zaak | 2023 | 2024 |
|---|---|---|
| Afvalstoffenverordening | 61 | 77 |
| Algemeen Plaatselijke Verordening (APV) | 10 | 8 |
| Bijzondere wetten (Opiumwet) | 0 | 2 |
| Urgentieverordening | 1 | 3 |
| Verordening Fysieke Leefomgeving (VFL) | 2 | 12 |
| Wegenverkeerswet 1994 | 33 | 15 |
| Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) | 25 | 36 |
| Wet maatschappelijke ondersteuning 2015 (Wmo) | 2 | 4 |
| Wet open overheid (Woo) | 6 | 4 |
| Overige | 16 | 14 |
| Totaal | 156 | 173 |
Toelichting onderwerpen
Bij het onderwerp ‘APV’ worden er met name bezwaarschriften ingediend vanwege verleende of geweigerde exploitatievergunningen en Alcoholwetvergunningen.
Bezwaarschriften op basis van de Wegenverkeerswet 1994 zien toe op verkeersbesluiten tot het realiseren van parkeerplaatsen t.b.v. laadpalen voor elektrische voertuigen en toepassen van spoedeisende bestuursdwang voor het wegslepen en bewaren van auto’s.
Onder de categorie ‘Overig’ vallen bezwaren over besluiten met betrekking tot subsidieaanvragen, het uitschrijven uit de BRP, het vaststellen van een dwangsombeschikking, het geven van een aanwijzing op grond van de Wet kinderopvang, het weigeren van een aanvraag voor een vreemdelingenpaspoort, het intrekken van een nummeraanduiding, tegemoetkoming planschade, het weigeren van een aanvraag voor een maatwerkbesluit en zaken die niet als besluit in de zin van de Awb kunnen worden aangemerkt.
Bezwaarschriften per team
- Het team dat het besluit heeft voorbereid, vertegenwoordigt ook het college of de burgemeester bij de bezwaarprocedure.
- In onderstaande grafiek is duidelijk te zien dat de meeste bezwaren gaan over de besluiten die genomen zijn vanuit Reinigingsdienst Waardlanden (spoedeisende bestuursdwang en kostenverhaal onjuist geplaatst huisafval) en Team Stadsontwikkeling (bijvoorbeeld omgevingsvergunningen en verkeersbesluiten).
- Bij sommige teams zoals bijvoorbeeld Team Informatie en Ondersteuning of Team Buitendienst komen helemaal geen bezwaarschriften binnen. Deze teams hebben uitvoerende taken en nemen geen besluiten waar bezwaar tegen kan worden gemaakt.
Uitkomsten bezwaren 2024
Ingetrokken 27%
In 2024 zijn 47 bezwaarschriften ingetrokken. Dit is veelal gebeurd na informeel overleg tussen de behandelend ambtenaar, bezwaarmaker en (eventueel) derde-belanghebbende.
Besluit herroepen 2%
De commissie heeft bij 3 bezwaarschriften aanleiding gezien om het besluit te herroepen en daarbij geadviseerd om een nieuw besluit te nemen.
Besluit in stand gelaten 40%
Bij 69 bezwaarschriften hebben de commissie of ambtelijk hoorders geadviseerd om het genomen besluit in stand te laten. Dat betekent dat de bezwaarmaker niet in het gelijk wordt gesteld en dat het besluit volledig in stand blijft.
Besluit gewijzigd in stand laten (onder aanvullende motivering) 4%
In het geval van 7 bezwaarschriften adviseerden de commissie of ambtelijk hoorders om een besluit gewijzigd in stand te laten, door in de beslissing op het bezwaar een aanvullende motivering op te nemen.
Doorgestuurd 1%
Er is 1 bezwaarschrift doorgestuurd naar de rechtbank Rotterdam vanwege een verzoek om een rechtstreeks beroep. Daarbij wordt de bezwaarfase overgeslagen.
Niet-ontvankelijk 19%
Bij 33 bezwaarschriften hebben de commissie of de ambtelijk hoorders geadviseerd om deze (kennelijk) niet-ontvankelijk te verklaren. Aanleiding hiervoor is bijvoorbeeld dat een bezwaarmaker geen belanghebbende is of zijn bezwaarschrift te laat heeft ingediend. Daarmee voldoet het bezwaarschrift niet aan de eisen van de Awb en mag het volgens die wet niet inhoudelijk worden behandeld.
Nog in behandeling 7%
Op het moment van het vaststellen van dit jaarverslag zijn er nog 13 bezwaarschriften die in 2024 zijn ingediend, in behandeling bij de commissie of de ambtelijk hoorders. Bij deze zaken is bijvoorbeeld sprake van een informeel traject, waardoor de behandeling aan de bezwaren is aangehouden.
Afwijken advies commissie
In 2024 heeft het college 2 keer aanleiding gezien om gemotiveerd af te wijken van het advies van de commissie. Het ging daarbij om besluiten tot spoedeisende bestuursdwang en kostenverhaal van reinigingsdienst Waardlanden. De commissie gaf in deze zaken aan er sprake was van bijzondere omstandigheden waardoor er af kon worden gezien van kostenverhaal. Het college kon dit advies echter niet volgen.
Beroepszaken
In 2024 is in 12 gevallen een beroepsprocedure bij de rechtbank gestart na de beslissing op het bezwaarschrift.
Conclusies en verbeterpunten
- Het aantal ingediende bezwaren is wederom gestegen. Naar verhouding zijn de meeste bezwaren ingediend tegen de besluiten tot spoedeisende bestuursdwang en kostenverhaal van reinigingsdienst Waardlanden, verkeersbesluiten en omgevingsvergunningen.
- Het valt de commissie op dat de afhandeling van de bezwaren over besluiten tot spoedeisende bestuursdwang en kostenverhaal van reinigingsdienst Waardlanden steeds beter gaat. Naast het juridische aspect is er ook oog voor de bijzondere omstandigheden, die het verkeerd aanbieden van afval kunnen verklaren. Het gaat dan bijvoorbeeld om taalproblemen, medische problemen of sociale problemen van inwoners.
- Bij diverse zaken, bijvoorbeeld over exploitatievergunningen en verkeersbesluiten, is het de commissie tijdens hoorzittingen opgevallen dat bezwaarmakers zich pas op dat moment goed gehoord en begrepen voelden. Vooral bij zaken met een wezenlijke invloed op de leefomgeving is het naar de mening van de commissie raadzaam om de communicatie met de omgeving voordat het besluit wordt genomen doelmatig te organiseren. Daarbij kunnen omwonenden in een vroegtijdig stadium betrokken worden om onbegrip te ondervangen. Procedures kunnen daarmee mogelijk worden voorkomen of beperkt.
- De commissie vraagt net als vorig jaar blijvende aandacht voor het volledig en draagkrachtig onderbouwen van besluiten, om een motiveringsgebrek te voorkomen. Een goede motivatie draagt bij aan de transparantie van de overheid en kan leiden tot meer begrip voor een besluit.
- Het ambtelijk horen zal in het najaar van 2025 geëvalueerd worden in het kader van een afstudeeropdracht van een student Sociaal Juridische Dienstverlening.
Dit zijn volgens de commissie de meest opvallende zaken welke aandacht verdienen om een goede bezwaarbehandeling voor de inwoners en bedrijven van de gemeente te waarborgen.