Vanaf 1 januari 2024 geldt de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb). Daarmee verandert de manier waarop gemeenten bouwactiviteiten behandelen en toetsen. De nieuwe wet is vanaf 1 januari 2024 eerst alleen van toepassing op nieuwbouw. Vanaf 1 juli 2024 geldt de wet ook voor verbouwingen.
De Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) moet zorgen voor:
- betere, veiligere en sterkere bouwwerken
- beter toezicht
- een sterkere positie voor de particuliere of zakelijke opdrachtgever
- een evenwichtigere relatie tussen de opdrachtgever en de bouwende partijen
Wat verandert er?
1. Kwaliteitsborgers
Nu controleert de gemeente of bouwwerken voldoen aan de bouwtechnische voorschriften. Na invoering van de nieuwe wet verschuift deze taak is stappen naar zogenoemde kwaliteitsborgers. Dit zijn onafhankelijke, gecertificeerde bouwkundig experts. Opdrachtgevers of aannemers van bouwprojecten huren de kwaliteitsborger zelf in en betalen de kosten zelf. U vindt een kwaliteitsborger via het register op de website van Vereniging Kwaliteitsborging Nederland.
2. Vergunningsaanvraag
Het kan zijn dat u voor het bouwtechnische onderdeel van uw bouwproject geen omgevingsvergunning meer aanvraagt bij de gemeente. Bijvoorbeeld wanneer u een nieuw huis of bedrijfspand wilt bouwen of een bestaand huis wilt verbouwen. Om hier zeker van te zijn, doet u een vergunningscheck in het Omgevingsloket dat op 1 januari 2024 online gaat. Ook als u géén omgevingsvergunning nodig heeft, schakelt u een kwaliteitsborger in.
3. Oplevering
Bij de oplevering van het bouwwerk moet de aannemer aantonen dat aan de regelgeving is voldaan. Het kan zijn dat een bouwwerk niet gebouwd is volgens de regelgeving en gemaakte afspraken. Opdrachtgevers krijgen onder de Wkb betere mogelijkheden om de aannemer aan te sporen tot herstelwerkzaamheden. Ook moet de aannemer informatie aan de opdrachtgever geven over hoe risico's zijn afgedekt. Dit gaat om risico’s op schade door het niet nakomen van verplichtingen en gebreken na oplevering.
4. Invoering in stappen
De Wkb wordt in drie stappen ingevoerd. De wet noemt dit ‘gevolgklassen’. De eerste stap wordt genomen op 1 januari 2024. Vanaf die datum geldt het nieuwe systeem voor bouwplannen onder gevolgklasse 1 en alleen bij nieuwbouw binnen deze klasse. Bijvoorbeeld voor het bouwen van:
- een (vrijstaande) woning
- een fiets- of voetgangersbrug
- een recreatiewoning
- een bedrijfshal met maximaal twee verdiepingen
Hierop zijn er uitzonderingen zoals monumenten en bedrijfspanden voor meer dan 150 personen. Vanaf 1 juli 2024 geldt deze wet óók voor verbouwingen van gebouwen in deze klasse. U hoeft als initiatiefnemer bij verbouwingen dus pas vanaf 1 juli 2024 een kwaliteitsborger in te schakelen. Bij nieuwbouw doet u dit al vanaf 1 januari 2024.
Voor overige bouwplannen die onder gevolgklasse 2 en 3 vallen, verandert nog niets. De gemeente blijft daarvoor de bouwtechnische toets nog zelf uitvoeren. Onder gevolgklasse 2 en 3 vallen bijvoorbeeld de bouw van appartementen, scholen, winkelcentra, stationsgebouwen en fabrieken.
Omgevingswet
Tegelijk met de Wkb gaat ook de Omgevingswet in. Deze nieuwe wet zorgt voor een samenhangende aanpak van de leefomgeving en biedt ruimte voor lokaal maatwerk.